Wanneer een bedrijf failliet gaat, is er vaak ook sprake van werknemers in dienst van de failliete onderneming. Vaak zijn deze personeelsleden ook crediteur in het faillissement. Dit omdat er in veel gevallen (kort) voor het faillissement het loon onbetaald is gebleven en er een loonvordering ontstaat na faillissement. Een faillissement van de werkgever is een ingrijpende gebeurtenis voor de werknemers. Soms is een naderend faillissement al medegedeeld aan het personeel. Het komt ook voor dat het personeel dit op de dag van de uitspraak of daarna medegedeeld wordt en dus als een onaangename verrassing komt.

In de meeste gevallen zal de curator zo spoedig mogelijk na uitspraak faillissement overgaan tot het ontslag van de aanwezige personeelsleden met in achtneming van de wettelijke opzegtermijn. Dit kan de curator doen op grond van artikel 40 Fw. Voor dit ontslag is toestemming noodzakelijk van de rechter-commissaris. De opzegtermijn is maximaal zes weken, maar wordt uiteindelijk door het UWV berekend.

Voor het ontslag is geen ontslagvergunning vereist. Ook medewerkers die ziek of zwanger zijn kunnen worden ontslagen. Er zijn geen opzegverboden bij een faillissement.

Het komt voor dat de curator het personeel gedurende de opzegtermijn verzoekt door te werken. Bijvoorbeeld om een doorstart mogelijk te maken of werkzaamheden te verrichten in het kader van het faillissement. Afhankelijk van het soort faillissement en ontwikkelingen komt het voor dat de curator een personeelsbijeenkomst organiseert om het personeel toe te spreken.

De faillissementsmedewerker van de curator zal na de formele ontslagaanzegging een melding maken bij het UWV en/of vakbond(en) (bij meer dan 20 personeelsleden in het kader van de Wet Melding Collectief Ontslag). De melding aan het UWV is noodzakelijk om de loongarantieregeling in werking te laten treden. In veel gevallen zal het UWV al dan niet samen met de curator een personeelsbijeenkomst organiseren om uitleg te geven over het faillissement en de loongarantieregeling.

Loongarantieregeling
Na melding van de curator bij het UWV gaat een buitendienstmedewerker van het UWV aan de slag met de loongarantieregeling. Een aantal looncomponenten valt onder de loongarantieregeling.

Een loonvordering van de werknemers over de periode tot aan het faillissement is een (laag) preferente vordering conform artikel 3:288 sub e BW. Het salaris vanaf faillissement tot einde van de opzegtermijn is een boedelvordering conform artikel 40 Fw. Daarom is het voor de curator verstandig om zo snel mogelijk tot ontslag over te gaan om de hoogte van deze boedelvordering te beperken. In faillissementen is het vaak het geval dat er onvoldoende actief aanwezig is om boedelcrediteuren en preferente crediteuren (geheel) te voldoen. Daarom is er een regeling in de werkloosheidswet opgenomen voor werknemers die met een faillissement geconfronteerd worden (loongarantieregeling).

De werknemers waarvan ontslag is aangezegd door de curator kunnen een aanvraag doen voor deze regeling. Bij de loongarantieregeling staat het UWV garant voor de betaling van achterstallig salaris ter hoogte van een periode van 13 weken voorafgaand aan de ontslagaanzegging. Daarnaast worden achterstallige vakantierechten en niet opgenomen vrije dagen vergoed tot een periode van 1 jaar voorafgaand aan de ontslagaanzegging. Ook is het salaris en bijbehorende rechten over de opzegperiode gegarandeerd. In de praktijk is het zo dat werknemers een periode moeten wachten tot men deze (achterstallige) salariscomponenten uitgekeerd krijgt.

Het UWV, dat deze vorderingen heeft voldaan, zal in de plaats treden van de werknemers en neemt hun bevoorrechte positie over. Het UWV zal bij de curator de vorderingen indienen waarbij de vorderingen van na ontslagaanzegging tot einde opzegtermijn zich kwalificeren als boedelvordering en de vorderingen voorafgaand aan het faillissement (loon tot 13 weken terug en vakantiegeld en vrije dagen tot 1 jaar terug) als preferente vorderingen. Aan het einde van het faillissement is het afhankelijk van de toestand van de boedel of deze vorderingen (deels) kunnen worden uitgekeerd.

Het komt voor dat het UWV niet alle loonvorderingen overneemt bij een faillissement. Denk aan salarisvorderingen ouder dan 13 weken of oudere vakantierechten/vrije dagen dan 1 jaar voor opzegging van de arbeidsovereenkomst. De werknemers kunnen deze resterende vorderingen bij de curator ter verificatie aanmelden.

Doorstart
In sommige gevallen komt het voor dat er een doorstart van de failliete onderneming wordt bewerkstelligd. In dit geval zou het kunnen dat een doorstarter (een deel) van het personeel meeneemt. De doorstarter kan dan aan de werknemers een contract voorleggen met nieuwe arbeidsvoorwaarden.

In mijn rol als faillissementsmedewerker vind ik dit een van de meest interessante aspecten van het werk. De werknemers zitten vaak met veel (specifieke) vragen. Zeker wanneer er in opdracht van de curator doorgewerkt moet worden. De werknemers hierin begeleiden, gemotiveerd houden, voorzien van informatie of verwijzen naar de juiste plek geeft mij voldoening.